Slæður og "slæður"

Fyrir einhverjum mánuðum síðan varð mikið uppnám þegar nokkrar alþingiskonur í heimsókn í Sádi Arabíu skelltu slæðum á höfuðið þegar þær heilsuðu upp á fyrirmenn landsins, svona til að sýna almenna kurteisi við siði þar í landi. Ég man að Steinunn Jóhannesdóttir fór mikinn í pistli sem hún skrifaði í Fréttablaðið að mig minnir og í netheimum tóku margir undir fordæmingu hennar á þessu uppátæki alþingiskvenna. Að bera slæðu eins og einhver kúguð múslima kerling, fussum svei.
Í síðustu viku heilsuðu Geir Haarde og spúsa hans Inga Jóna upp á páfann í Róm og birtust myndir af þeim þegar Geir afhenti umboðsmanni Guðs hér á jörð nýja og umdeilda útgáfu af biblíunni. Viti menn er ekki Inga Jóna með svarta blúnduSLÆÐU yfir hárinu (hefði sjálfsagt ekki fengið að hitta páfa slæðulaus) og nú ber svo við að ekki heyrist píp neins staðar. Það er sem sagt allt í lagi að þurfa að setja upp slæðu fyrir páfann og jafngildir ekki því að taka undir kaþólska kvennakúgun. Ég hef heldur ekki heyrt neinar hneykslunarraddir fordæma þá reglu í Péturskirkjunni í Róm að konur og karlar verði að vera siðsamlega til fara þar inni, með hulda fótleggi og alls ekki í hlírabolum þó hitinn sé um 40°C. Um alla kirkju eru siðgæðisverðir (í orðsins fyllstu merkingu) sem reka þá umsvifalaust út sem brjóta reglur um klæðaburð. Hvar er Steinunn Jóhannesdóttir núna??

Mannfræðingar á átakasvæðum

Það er svo sem ekkert nýtt að þekking og reynsla mannfræðinga hafi verið nýtt á stríðstímum. Þeir mannfræðingar og aðrir félagsvísindamenn sem voru að vinna fyrir eða í þágu bandarískra stjórnvalda í t.d. Víetnam og rómönsku Ameríku voru almennt litnir hornauga og stjórnvöld sökuð um að hafa misnotað þá. Nú á enn og aftur að leita í þekkingarbrunn þessara vísinda og hafa bandarísk stjórnvöld veitt 40 milljónum dollara í það verkefni að ráða teymi mannfræðinga og annarra félagsvísindamanna í allar hersveitir Bandaríkjamanna í Írak og Afghanistan. Þetta hefur kallað á viðbrögð frá akademíunni sem óttast að þrátt fyrir góðan ásetning þá verði raunin sú að litið verði á þá sem njósnara fyrir Bandaríkjamenn, sérstaklega í Írak, með afdrifaríkum afleiðingum. Aðstæður í Afghanistan eru ekki eins erfiðar og í Írak og þar hefur að sögn gefist vel að hafa mannfræðing í hersveitum. Samskipti hermanna við heimamenn hafa batnað og aukin samvinna við þá átt sér stað. Mannfræðingar og aðrir félagsvísindamenn eru auðvitað bara eins og annað fólk, með ólíkar skoðanir. Það sem einum finnst vera að vinna fyrir slæman málstað finnst öðrum vera að leggja sitt lóð á vogarskálina til betri heims. Ég er samt sammála því að það væri að bæta olíu á ófriðarbálið og í raun sjálfsmorðstilraun þeirra mannfræðinga sem ætla að vinna með bandaríska hernum í Írak.

Heimild The New York Times

Everywoman

Mér til mikillar ánægju þá uppgötvaði ég að Aljazeera setur útsenda þætti á youtube. Ég missi nefnilega stundum af áhugaverðum þáttum en nú get ég séð þá. Everywoman er einn af mínum uppáhaldsþáttum því set ég sýnishorn af honum hér inn. Þetta er bara helmingurinn af þættinum, þeim er venjulega skipt í tvo hluta á youtube.

Japan í dag

Japan hefur löngum haft orð á sér fyrir að vera land íhaldssemi og feðraveldis. Hjónabönd voru ákveðin af foreldrum og eiginkonum ætlað að vera undirgefnar eiginmönnum sínum. Vinnustaðamenning japanskra karlmanna er velþekkt þar sem karlarnir helga líf sitt vinnuveitanda sínum og vinna ekki undir fimmtán klst. á dag. Hver kannast ekki líka við að hafa séð í bíómyndum japanska karla vera saman í hóp á veitingahúsum að syngja karókí (sem er víst óskaplega vinsælt hjá þeim) eða þann gamla sið að láta þjóna sér af geishum. Þetta hefðbunda japanska samfélag er þó á undanhaldi því miklar breytingar hafa átt sér stað síðustu tíu ár og nú er svo komið að stjórnvöld eru orðin uggandi um framtíðina og viðhald þjóðarinnar.
        Það sem hefur gerst er að konur eru farnar að sækjast eftir frama á vinnumarkaðnum á kostnað hjónabands og barneigna. Þegar þær svo loks eignast börn þá er það bara eitt eða í mesta lagi tvö börn. Fyrirframákveðin hjónabönd heyra nánast sögunni til því ungt fólk vill taka upp þann vestræna sið að giftast af ást. Ástin virðist þó ekki auðfengin eða eins og ung blaðakona sagði í viðtali þá er ungt fólk í Japan, bæði konur og karlar, hrætt við þá skuldbindingu sem fylgir hjónabandinu.
       Hvað gera þá ungar japanskar framakonur sem vinna ekki minna en karlarnir, eða um fimmtán tíma á dag. Jú þær leigja sér kærasta. Þær fara á svokallaða Host Club þar sem ungir myndarlegir karlmenn taka á móti þeim og sinna þeim allt kvöldið fyrir 2000 dollara. Þær geta valið karlmann sem þeim líst á og átt með honum rómantíska kvöldstund með mat, drykk og dansi. Á milli heimsókna í klúbbinn eru þær í síma- og sms sambandi við hinn leigða kærasta. Með þessu móti geta þær átt kærasta án þess að skuldbinda sig.
       Það eru ekki bara ungar konur sem eru að breytast því fullorðnar konur sem hafa verið heimavinnandi alla æfi eru líka farnar að hegða sér öðruvísi. Þeir karlar sem nú eru að fara á eftirlaun eru fyrsta kynslóðin sem hefur unnið alla sína ævi innan þeirrar japönsku vinnustaðamenningar sem varð til eftir síðari heimsstyrjöldina. Eiginkonur þeirra hafa vanist því að hafa mikinn frítíma frá þeim enda þeir alltaf í vinnunni og þær eru ekki par hrifnar af því að sitja allt í einu uppi með bjargarlausa karla sem sitja allan daginn fyrir framan sjónvarpið og kalla reglulega til að láta færa sér mat eða drykk. Þær komast ekki  lengur út úr húsi og eru því farnar að gefa þeim spark í rassinn og senda þá á námskeið í heimilishaldi þar sem þeir læra að elda, 
kaupa inn og þrífa. Nú eða hreinlega skilja við þá og hirða helminginn af eftirlaununum þeirra.
      Eiginkonurnar gera óspart grín að karlagreyjunum og kalla þá hvolpa sem elti þær á röndum eða blaut, fallandi lauf. Þetta mun vera farið að hafa fyrirbyggjandi áhrif því körlunum þykir minnkun að því að láta gera grín að sér og því telja konur líklegt að smám saman dragi úr þessu bjargarleysi karlanna og þeir taki meiri þátt á heimilinu. Reyndar sagði sama blaðakona að feðraveldið í Japan væri í raun bara mýta. Konur hefðu alltaf haft töglin og haldirnar í hjónabandinu sem sæist vel á viðbrögðum þeirra við því að karlarnir væru alkomnir heim. Sýnt var innslag 
þar sem hópur af körlum á eftirlaunaaldri var á matreiðslunámskeiði, allir með litríkar skuplur á höfðinu :)

Heimild: Everywoman á Al Jazeera

Trúboðar

Fyrir utan kirkjur í Bandaríkjunum þá senda kristnar kirkjur í S-Kóreu flesta trúboða úr landi til að boða kristna trú.
Ég var að horfa á áhugaverðan þátt þar sem verið var að ræða mál S-kóresku trúboðanna í Afghanistan. Hversu siðlegt eða gáfulegt er það að senda hóp af ungu fólki á hættuleg átakasvæði eins og Afghanistan til þess að stunda trúboð? 25% af S-kóresku þjóðinni eru kristinnar trúar og því ættu að vera nægar sálir á þeirra heimaslóðum til að flytja boðskapinn til.

Af hverju þá að senda trúboða á svæði þar sem mikil neyð ríkir, ekki til að vinna hjálparstarf og líkna særðum og sjúkum heldur til að boða kristna trú. Eru kristnir trúboðar þá ekki að notfæra sér neyð fólksins til þess að koma boðskapnum til þeirra, eins og einn viðmælandi vildi meina. Annar viðmælandi benti á að kristnir trúboðar hefðu stundað þetta frá upphafi. Undantekningarlaust hefðu nýlenduherrar fylgt í kjölfarið á trúboðum til þess að gera lönd að nýlendum þegar trúboðarnir voru búnir að undirbúa jarðveginn fyrir komu þeirra. Persónulega þá tel ég trúboða hafa eyðilagt heilu samfélagin með hroka og skilningsleysi á hefðum innfæddra. Ég las t.d. ferðabók Vilhjálms Stefánssonar þar sem hann sagði trúboða hafa hamrað svo á þvi við inúítana að halda ætti hvíldardaginn heilagann að enginn þorði að veiða sunnudögum. Þá skipti ekki máli þótt ekki hefði gefist veður á sjó alla vikuna og ekkert væri til að borða. Svo mikið óttuðust þeir refsingu Guðs við að brjóta helgi hvíldardagsins, enda voru trúboðar þá ekki mikið að boða ást og kærleika heldur lögðu ríka áherslu á Helvíti og hinn refsandi Guð.

Prestur sem talað var við í þættinum sagði trúboðana fara til landa eins og Afghanistan til að boða kærleika og það væri réttur fólks að trúa því sem það vildi. Hann sagði að venjan væri sú að trúboðar öfluðu sér fyrst trausts innfæddra og þegar það væri komið þá færði það þeim orð Guðs. Hmmm ég segi nú eins og einn viðmælandinn, já en afhverju endilega í múslímsku landi þar sem fólk býr við mikla neyð. Af hverju ekki í eigin heimalandi þar sem 75% þjóðarinnar er ekki kristinnar trúar?

 

Konur í Íran

Ég fór á fyrirlestur s.l. mánudag þar sem bandarískur/íranskur prófessor hélt fyrirlestur um Íran og Ahmadinej. Nú veit ég hvernig íranskar konur geta náð völdum he he. Í Íran eru nú 2 milljónir manna sem eru háðir fíkniefnum og eru það nánast allt karlmenn. Afleiðingin er sú að konur eru nú komnar í störf sem alla jafna hafa tilheyrt karlmönnum, bæði í borgum og þorpum. Í háskólum eru konur orðnar í miklum meirihluta og jafnvel upp í 90% í sumum deildum eins og arkitektúr. Að vísu fækkaði karlmönnum verulega í stríðinu við Írak á sínum tíma og á það líka sinn þátt í þessari þróun. Smám saman hafa konur því verið að ná litlum áfangasigrum í réttindabaráttu sinni og með þessu áframhaldi ættu þær með tímanum að ná að rétta enn meira sinn hlut ef ekki bara að ná völdum. Bara að halda dópinu að körlunum og þá hætta þeir að vera til trafala he he. Það er að segja ef Bandaríkjamenn klúðra því ekki fyrir þeim með því að ráðast á landið eins og gerðist í Írak þar sem konur (þær sem enn lifa) eru aftur komnar á þann stað sem þær voru fyrir 50 árum.

Jesús og María

Jæja þá er komið að fæðingu Jesú og hlutverki hans í Islam. María var heimsótt af engli (já það eru líka englar í islam) í karlmannslíki sem sagði að hann væri sendur af Guði til að tilkynna henni að hann myndi gefa henni heilagan son. Það kom Maríu nú frekar á óvart þar sem hún var bæði ógift og hrein mey (það er ekki minnst á neinn Jósef). Það er ekkert mál sagði engillinn, Guð er alls megnugur og fer létt með að búa til eitt barn.

Ekkert er minnst á hvað gerðist hjá Maríu í framhaldi af því fyrr en kemur að því að hún fæðir. Þá fer hún ein í vin í eyðimörkinni og fæðir í kyrrþey undir döðlupálma. Þegar hún kemur aftur til byggða með barnið í fanginu þá rekur fólk að sjálfsögðu upp stór augu og fer að spyrja hana hvernig standi á þessu. Hún segir ekki neitt en bendir bara á barnið sem þeim til undrunar er altalandi (vegna anda Guðs í honum) og svarar sjálfur: ég er þjónn Guðs og hann hefur gefið mér opinberun og gert mig að spámanni. Hann hefur fyrirskipað mér að helga mig bæn og líknarstarfi. Friður sé með mér þann dag sem ég fæddist, þann dag sem ég dey og þann dag sem ég rís upp frá dauðum.

Ástæðan fyrir því að Jesús er ekki talinn sonur Guðs er sú að það myndi gera hann að jafningja Guðs en það er ómögulegt því það er bara EINN Guð. Því er fæðing hans og getnaður kraftaverk Guðs sem síðan blæs í hann anda sínum og gerir hann að spámanni. Enn bendi ég á að Islam þýðir beina brautin sem er vegna þess að Múhammeð taldi menn hafa villst af leið frá braut Guðs. Móses var fyrsti spámaðurinn til að beina mönnum á brautina aftur.. Það sama átti við um þegar Jesús var gerður að spámanni, að rétta af kúrsinn. Múhameð var svo síðasti spámaðurinn sem Guð gerði út af örkinni til að koma mönnum einu sinni enn á beinu brautina. Því var honum fengið það hlutverk að skrifa niður orð Guðs svo menn hefðu það loksins svart á hvítu hvernig ætti að halda sig á beinu brautinni. Því hefur Kóraninn sömu stöðu í hugum múslima eins og Jesús í hugum kristinna. Hann er ekki bara helg bók heldur er hann holdgerving orðs Guðs. Kristnin hafði afvegaleiðst með því að gera Jesús að jafningja Guðs sem stangast á við fyrsta boðorðið "þú skalt eigi aðra Guði hafa".

Elstu súrurnar í Kóraninum eru skrifaðar af Múhameð spámanni en löngu eftir hans dag söfnuðu islamskir spekingar ýmsum sögum sem taldar voru hafðar eftir Múhameð og bættu því inn í Kóraninn. Islamskir guðfræðingar hafa allar götur síðan deilt um réttmæti þeirra í honum.
Fæðing Jesú er í súruh 19:16-40