Heimilislausir í New York og Reykjavík

Það er áhyggjuefni finnst mér hvert húsnæðismarkaðurinn er að stefna. Þegar lágmarkslaun duga ekki einu sinni fyrir leigu þá ættu viðvörunarbjöllur samfélagsins að hringja hátt og mikið. Í New York hefur heimilislausum fjölgað verulega síðustu þrjú til fjögur ár og virðist ástæðan vera einmitt sú að laun hafa ekki hækkað að sama skapi og húsaleiga. Nú er svo komið að láglaunafólk getur ekki lengur greitt húsaleigu og neyðist því til að flytja á götuna. Það eru ekki bara einstaklingar sem eiga við áfengis- og fíkniefnavanda eða geðsjúkdóma að stríða sem hrekjast á götuna, heldur eru nú fjölskyldur með börn á framfæri sem leita í gistiskýli heimilislausra. Ég horfði á þátt frá kanadíska sjónvarpinu þar sem málefni heimilislausra í New York voru í brennidepli. Þar var m.a. fylgst með ungri barnafjölskyldu sem gekk á milli skýla með börnin sín tvö 14 mánaða og fjögurra ára. Alls staðar var fullt og á endanum var þeim sagt að þau mættu koma eftir miðnætti og liggja inni um nóttina. Þangað til þurftu þau að ráfa um göturnar til að halda á sér hita í vetrarkuldanum. Einhvern vegin getur maður ekki ímyndað sér að þetta geti gerst hér á landi þar sem ættingjar hlaupa oftast undir bagga í svona tilvikum. Það er samt ekki hægt að líta framhjá því að fjöldi útlendinga hefur sest hér að og stór hluti þeirra vinnur lægst launuðu störfin þar sem útborguð laun duga skammt þegar kemur að því að greiða leigu og uppihald. Þessi hópur hefur ekki sama tengslanet og innfæddir Íslendingar. Það eru líka mannréttindi að geta haldið þeirri sjálfsvirðingu að geta búið börnum sínum heimili. Ansi er ég hrædd um að margar einstæðar mæður í láglaunavinnu séu nú eða geti lent einmitt í þeirri aðstöðu að hafa ekki efni á að leigja húsnæði ef svo heldur sem horfir. Ég ætla rétt að vona að hún Jóhanna verði sjálfri sér trú og geri eitthvað róttækt í þessum málum áður en illa fer.

Heilagar barnamaskínur

Hvað skyldi það taka marga áratugi fyrir konur í Írak að ná aftur þeim stað sem þær voru komnar á fyrir innrás Bandaríkjamanna. Borgin Basra er í suðurhluta Íraks þar sem shítar hafa töglin og hagldirnar í samfélaginu og þeirra markmið er að koma konum og þeirra réttindum langt aftur í aldir. Menntaðar konur eins og læknar, dómarar, lögfræðingar o.s.frv. hafa margar að engu haft varnaðarorð klerkanna um að konur skuli halda sig innan heimilisins og mætt til vinnu með afdrifaríkum afleiðingum. Margar þeirra hafa verið teknar af lífi með afhöfðun og höfuðin skilin eftir á tröppum heimila þeirra öðrum til varnaðar. Talið er að u.þ.b. fimmtán konur séu myrtar á mánuði í Basra af öfgamönnum eins og í Mahdi her al-Sadrs án þess að lögreglan þar geti nokkuð að gert. Þrátt fyrir að í stjórnarskránni sé talað um jafnan rétt kvenna þá eru lög Islam yfir hana hafin. Ég tek fram þessi lög Islam eru að sjálfsögðu bara túlkun öfgamanna eins og al-Sadr á Kóraninum. Reyndar er það ekkert einsdæmi fyrir öfgashíta í Írak að ýta konum aftur inn á heimilin til þess að búa til fleiri hermenn og endurnýja þannig þjóðina með barneignum.
       Í síðari heimsstyrjöldinni voru konur í Bandaríkjunum hvattar til að ganga í hefðbundin karlastörf enda allir vopnfærir karlar að vega mann og annan út um allan heim og einhver þurfti að búa til vopnin handa þeim, sauma einkennisbúningana, yrkja jörðina, framleiða dósamat o.s.frv. (þá var ekki komið í tísku að nota innflutt vinnuafl). Þegar karlarnir sneru aftur (það sem eftir var af þeim) þá máttu konurnar gera svo vel og koma sér aftur inn á heimilin til að endurnýja þjóðina fyrir næsta stríð. Munurinn á þessum tveim dæmum um konur sem barnamaskínur er bara að shítarnir í Basra eru margfalt öfgakenndari og eru ekkert að fara í felur með hvert þeir telja hlutverk kvenna hér á jörð. Bandaríkjamönnum tókst aftur á móti að selja konum sínum þá hugmynd að þær væru María Jesúmóðir eftirstríðsáranna. Eins og hún höfðu .þær því helga hlutverki að gegna, að eignast syni. Enn í dag eru konur í Bandaríkjunum ansi aftarlega á merinni í jafnrétti kynjanna a.m.k. ef miðað er við Ísland og nágrannalöndin og í mörgum samfélögum þar sem kristnir öfgamenn eru sterkir er þetta Madonnu viðhorf til kvenna enn mjög ríkjandi. Það er náttúrulega mun sterkari leikur að fá konur til að trúa þessu sjálfar. Þó Bush hafi mistekist þetta með lýðræðið í Írak þá getur hann alla vega kennt al-Sadr og félögum hvernig á að fá konur til að sætta sig við það hlutverk að vera „heilagar“ barnamaskínur án þess að þurfa að beita jafn subbulegum aðferðum og afhöfðunum.

Slæður og "slæður"

Fyrir einhverjum mánuðum síðan varð mikið uppnám þegar nokkrar alþingiskonur í heimsókn í Sádi Arabíu skelltu slæðum á höfuðið þegar þær heilsuðu upp á fyrirmenn landsins, svona til að sýna almenna kurteisi við siði þar í landi. Ég man að Steinunn Jóhannesdóttir fór mikinn í pistli sem hún skrifaði í Fréttablaðið að mig minnir og í netheimum tóku margir undir fordæmingu hennar á þessu uppátæki alþingiskvenna. Að bera slæðu eins og einhver kúguð múslima kerling, fussum svei.
Í síðustu viku heilsuðu Geir Haarde og spúsa hans Inga Jóna upp á páfann í Róm og birtust myndir af þeim þegar Geir afhenti umboðsmanni Guðs hér á jörð nýja og umdeilda útgáfu af biblíunni. Viti menn er ekki Inga Jóna með svarta blúnduSLÆÐU yfir hárinu (hefði sjálfsagt ekki fengið að hitta páfa slæðulaus) og nú ber svo við að ekki heyrist píp neins staðar. Það er sem sagt allt í lagi að þurfa að setja upp slæðu fyrir páfann og jafngildir ekki því að taka undir kaþólska kvennakúgun. Ég hef heldur ekki heyrt neinar hneykslunarraddir fordæma þá reglu í Péturskirkjunni í Róm að konur og karlar verði að vera siðsamlega til fara þar inni, með hulda fótleggi og alls ekki í hlírabolum þó hitinn sé um 40°C. Um alla kirkju eru siðgæðisverðir (í orðsins fyllstu merkingu) sem reka þá umsvifalaust út sem brjóta reglur um klæðaburð. Hvar er Steinunn Jóhannesdóttir núna??

Mannfræðingar á átakasvæðum

Það er svo sem ekkert nýtt að þekking og reynsla mannfræðinga hafi verið nýtt á stríðstímum. Þeir mannfræðingar og aðrir félagsvísindamenn sem voru að vinna fyrir eða í þágu bandarískra stjórnvalda í t.d. Víetnam og rómönsku Ameríku voru almennt litnir hornauga og stjórnvöld sökuð um að hafa misnotað þá. Nú á enn og aftur að leita í þekkingarbrunn þessara vísinda og hafa bandarísk stjórnvöld veitt 40 milljónum dollara í það verkefni að ráða teymi mannfræðinga og annarra félagsvísindamanna í allar hersveitir Bandaríkjamanna í Írak og Afghanistan. Þetta hefur kallað á viðbrögð frá akademíunni sem óttast að þrátt fyrir góðan ásetning þá verði raunin sú að litið verði á þá sem njósnara fyrir Bandaríkjamenn, sérstaklega í Írak, með afdrifaríkum afleiðingum. Aðstæður í Afghanistan eru ekki eins erfiðar og í Írak og þar hefur að sögn gefist vel að hafa mannfræðing í hersveitum. Samskipti hermanna við heimamenn hafa batnað og aukin samvinna við þá átt sér stað. Mannfræðingar og aðrir félagsvísindamenn eru auðvitað bara eins og annað fólk, með ólíkar skoðanir. Það sem einum finnst vera að vinna fyrir slæman málstað finnst öðrum vera að leggja sitt lóð á vogarskálina til betri heims. Ég er samt sammála því að það væri að bæta olíu á ófriðarbálið og í raun sjálfsmorðstilraun þeirra mannfræðinga sem ætla að vinna með bandaríska hernum í Írak.

Heimild The New York Times

Everywoman

Mér til mikillar ánægju þá uppgötvaði ég að Aljazeera setur útsenda þætti á youtube. Ég missi nefnilega stundum af áhugaverðum þáttum en nú get ég séð þá. Everywoman er einn af mínum uppáhaldsþáttum því set ég sýnishorn af honum hér inn. Þetta er bara helmingurinn af þættinum, þeim er venjulega skipt í tvo hluta á youtube.

Japan í dag

Japan hefur löngum haft orð á sér fyrir að vera land íhaldssemi og feðraveldis. Hjónabönd voru ákveðin af foreldrum og eiginkonum ætlað að vera undirgefnar eiginmönnum sínum. Vinnustaðamenning japanskra karlmanna er velþekkt þar sem karlarnir helga líf sitt vinnuveitanda sínum og vinna ekki undir fimmtán klst. á dag. Hver kannast ekki líka við að hafa séð í bíómyndum japanska karla vera saman í hóp á veitingahúsum að syngja karókí (sem er víst óskaplega vinsælt hjá þeim) eða þann gamla sið að láta þjóna sér af geishum. Þetta hefðbunda japanska samfélag er þó á undanhaldi því miklar breytingar hafa átt sér stað síðustu tíu ár og nú er svo komið að stjórnvöld eru orðin uggandi um framtíðina og viðhald þjóðarinnar.
        Það sem hefur gerst er að konur eru farnar að sækjast eftir frama á vinnumarkaðnum á kostnað hjónabands og barneigna. Þegar þær svo loks eignast börn þá er það bara eitt eða í mesta lagi tvö börn. Fyrirframákveðin hjónabönd heyra nánast sögunni til því ungt fólk vill taka upp þann vestræna sið að giftast af ást. Ástin virðist þó ekki auðfengin eða eins og ung blaðakona sagði í viðtali þá er ungt fólk í Japan, bæði konur og karlar, hrætt við þá skuldbindingu sem fylgir hjónabandinu.
       Hvað gera þá ungar japanskar framakonur sem vinna ekki minna en karlarnir, eða um fimmtán tíma á dag. Jú þær leigja sér kærasta. Þær fara á svokallaða Host Club þar sem ungir myndarlegir karlmenn taka á móti þeim og sinna þeim allt kvöldið fyrir 2000 dollara. Þær geta valið karlmann sem þeim líst á og átt með honum rómantíska kvöldstund með mat, drykk og dansi. Á milli heimsókna í klúbbinn eru þær í síma- og sms sambandi við hinn leigða kærasta. Með þessu móti geta þær átt kærasta án þess að skuldbinda sig.
       Það eru ekki bara ungar konur sem eru að breytast því fullorðnar konur sem hafa verið heimavinnandi alla æfi eru líka farnar að hegða sér öðruvísi. Þeir karlar sem nú eru að fara á eftirlaun eru fyrsta kynslóðin sem hefur unnið alla sína ævi innan þeirrar japönsku vinnustaðamenningar sem varð til eftir síðari heimsstyrjöldina. Eiginkonur þeirra hafa vanist því að hafa mikinn frítíma frá þeim enda þeir alltaf í vinnunni og þær eru ekki par hrifnar af því að sitja allt í einu uppi með bjargarlausa karla sem sitja allan daginn fyrir framan sjónvarpið og kalla reglulega til að láta færa sér mat eða drykk. Þær komast ekki  lengur út úr húsi og eru því farnar að gefa þeim spark í rassinn og senda þá á námskeið í heimilishaldi þar sem þeir læra að elda, 
kaupa inn og þrífa. Nú eða hreinlega skilja við þá og hirða helminginn af eftirlaununum þeirra.
      Eiginkonurnar gera óspart grín að karlagreyjunum og kalla þá hvolpa sem elti þær á röndum eða blaut, fallandi lauf. Þetta mun vera farið að hafa fyrirbyggjandi áhrif því körlunum þykir minnkun að því að láta gera grín að sér og því telja konur líklegt að smám saman dragi úr þessu bjargarleysi karlanna og þeir taki meiri þátt á heimilinu. Reyndar sagði sama blaðakona að feðraveldið í Japan væri í raun bara mýta. Konur hefðu alltaf haft töglin og haldirnar í hjónabandinu sem sæist vel á viðbrögðum þeirra við því að karlarnir væru alkomnir heim. Sýnt var innslag 
þar sem hópur af körlum á eftirlaunaaldri var á matreiðslunámskeiði, allir með litríkar skuplur á höfðinu :)

Heimild: Everywoman á Al Jazeera

Trúboðar

Fyrir utan kirkjur í Bandaríkjunum þá senda kristnar kirkjur í S-Kóreu flesta trúboða úr landi til að boða kristna trú.
Ég var að horfa á áhugaverðan þátt þar sem verið var að ræða mál S-kóresku trúboðanna í Afghanistan. Hversu siðlegt eða gáfulegt er það að senda hóp af ungu fólki á hættuleg átakasvæði eins og Afghanistan til þess að stunda trúboð? 25% af S-kóresku þjóðinni eru kristinnar trúar og því ættu að vera nægar sálir á þeirra heimaslóðum til að flytja boðskapinn til.

Af hverju þá að senda trúboða á svæði þar sem mikil neyð ríkir, ekki til að vinna hjálparstarf og líkna særðum og sjúkum heldur til að boða kristna trú. Eru kristnir trúboðar þá ekki að notfæra sér neyð fólksins til þess að koma boðskapnum til þeirra, eins og einn viðmælandi vildi meina. Annar viðmælandi benti á að kristnir trúboðar hefðu stundað þetta frá upphafi. Undantekningarlaust hefðu nýlenduherrar fylgt í kjölfarið á trúboðum til þess að gera lönd að nýlendum þegar trúboðarnir voru búnir að undirbúa jarðveginn fyrir komu þeirra. Persónulega þá tel ég trúboða hafa eyðilagt heilu samfélagin með hroka og skilningsleysi á hefðum innfæddra. Ég las t.d. ferðabók Vilhjálms Stefánssonar þar sem hann sagði trúboða hafa hamrað svo á þvi við inúítana að halda ætti hvíldardaginn heilagann að enginn þorði að veiða sunnudögum. Þá skipti ekki máli þótt ekki hefði gefist veður á sjó alla vikuna og ekkert væri til að borða. Svo mikið óttuðust þeir refsingu Guðs við að brjóta helgi hvíldardagsins, enda voru trúboðar þá ekki mikið að boða ást og kærleika heldur lögðu ríka áherslu á Helvíti og hinn refsandi Guð.

Prestur sem talað var við í þættinum sagði trúboðana fara til landa eins og Afghanistan til að boða kærleika og það væri réttur fólks að trúa því sem það vildi. Hann sagði að venjan væri sú að trúboðar öfluðu sér fyrst trausts innfæddra og þegar það væri komið þá færði það þeim orð Guðs. Hmmm ég segi nú eins og einn viðmælandinn, já en afhverju endilega í múslímsku landi þar sem fólk býr við mikla neyð. Af hverju ekki í eigin heimalandi þar sem 75% þjóðarinnar er ekki kristinnar trúar?

 

Konur í Íran

Ég fór á fyrirlestur s.l. mánudag þar sem bandarískur/íranskur prófessor hélt fyrirlestur um Íran og Ahmadinej. Nú veit ég hvernig íranskar konur geta náð völdum he he. Í Íran eru nú 2 milljónir manna sem eru háðir fíkniefnum og eru það nánast allt karlmenn. Afleiðingin er sú að konur eru nú komnar í störf sem alla jafna hafa tilheyrt karlmönnum, bæði í borgum og þorpum. Í háskólum eru konur orðnar í miklum meirihluta og jafnvel upp í 90% í sumum deildum eins og arkitektúr. Að vísu fækkaði karlmönnum verulega í stríðinu við Írak á sínum tíma og á það líka sinn þátt í þessari þróun. Smám saman hafa konur því verið að ná litlum áfangasigrum í réttindabaráttu sinni og með þessu áframhaldi ættu þær með tímanum að ná að rétta enn meira sinn hlut ef ekki bara að ná völdum. Bara að halda dópinu að körlunum og þá hætta þeir að vera til trafala he he. Það er að segja ef Bandaríkjamenn klúðra því ekki fyrir þeim með því að ráðast á landið eins og gerðist í Írak þar sem konur (þær sem enn lifa) eru aftur komnar á þann stað sem þær voru fyrir 50 árum.

Jesús og María

Jæja þá er komið að fæðingu Jesú og hlutverki hans í Islam. María var heimsótt af engli (já það eru líka englar í islam) í karlmannslíki sem sagði að hann væri sendur af Guði til að tilkynna henni að hann myndi gefa henni heilagan son. Það kom Maríu nú frekar á óvart þar sem hún var bæði ógift og hrein mey (það er ekki minnst á neinn Jósef). Það er ekkert mál sagði engillinn, Guð er alls megnugur og fer létt með að búa til eitt barn.

Ekkert er minnst á hvað gerðist hjá Maríu í framhaldi af því fyrr en kemur að því að hún fæðir. Þá fer hún ein í vin í eyðimörkinni og fæðir í kyrrþey undir döðlupálma. Þegar hún kemur aftur til byggða með barnið í fanginu þá rekur fólk að sjálfsögðu upp stór augu og fer að spyrja hana hvernig standi á þessu. Hún segir ekki neitt en bendir bara á barnið sem þeim til undrunar er altalandi (vegna anda Guðs í honum) og svarar sjálfur: ég er þjónn Guðs og hann hefur gefið mér opinberun og gert mig að spámanni. Hann hefur fyrirskipað mér að helga mig bæn og líknarstarfi. Friður sé með mér þann dag sem ég fæddist, þann dag sem ég dey og þann dag sem ég rís upp frá dauðum.

Ástæðan fyrir því að Jesús er ekki talinn sonur Guðs er sú að það myndi gera hann að jafningja Guðs en það er ómögulegt því það er bara EINN Guð. Því er fæðing hans og getnaður kraftaverk Guðs sem síðan blæs í hann anda sínum og gerir hann að spámanni. Enn bendi ég á að Islam þýðir beina brautin sem er vegna þess að Múhammeð taldi menn hafa villst af leið frá braut Guðs. Móses var fyrsti spámaðurinn til að beina mönnum á brautina aftur.. Það sama átti við um þegar Jesús var gerður að spámanni, að rétta af kúrsinn. Múhameð var svo síðasti spámaðurinn sem Guð gerði út af örkinni til að koma mönnum einu sinni enn á beinu brautina. Því var honum fengið það hlutverk að skrifa niður orð Guðs svo menn hefðu það loksins svart á hvítu hvernig ætti að halda sig á beinu brautinni. Því hefur Kóraninn sömu stöðu í hugum múslima eins og Jesús í hugum kristinna. Hann er ekki bara helg bók heldur er hann holdgerving orðs Guðs. Kristnin hafði afvegaleiðst með því að gera Jesús að jafningja Guðs sem stangast á við fyrsta boðorðið "þú skalt eigi aðra Guði hafa".

Elstu súrurnar í Kóraninum eru skrifaðar af Múhameð spámanni en löngu eftir hans dag söfnuðu islamskir spekingar ýmsum sögum sem taldar voru hafðar eftir Múhameð og bættu því inn í Kóraninn. Islamskir guðfræðingar hafa allar götur síðan deilt um réttmæti þeirra í honum.
Fæðing Jesú er í súruh 19:16-40

Litli maðurinn

Þessi mynd sýnir nákvæmlega hvernig pólitísk valdabarátta er í hnotskurn. Vinstra megin er múslimi sem notar trúarbrögð sín í pólitískum tilgangi og æpir ALLAH AKHBAR á þann hægra megin sem æpir á móti FREEDOM AND DEMOCRACY. Í miðjunni er svo litli maðurinn sem segir veikri röddu can I say something?
Mér varð hugsað til þessarar myndar þegar ég horfði á fréttir á Aljazeera áðan um að Ísraelar hefðu lokað fyrir rafmagnið til Gaza fyrir þrem dögum síðan. ESB hefur greitt styrk í olíusjóð til rafmagnsframleiðslu á Gaza en pólitíkusarnir í Brussel ákváðu að hætta því vegna þess að Hamas samtökin hafi misnotað styrkinn í eigin þágu.
Nú sitja íbúar Gaza í myrkrinu heima hjá sér og meira að segja sjúkrahúsin hafa ekki rafmagn til þess að halda gangandi tækjum sem sjúklingar eru tengdir við. Það eina sem fólkið þar getur gert er að bíða meðan pólitíkusarnir semja en samkvæmt síðustu fréttum er von á að samningar náist og rafmagn komist aftur á í fyrramálið. Hrædd er ég um að einhverjum börnum verði fórnað í þessum pólitíska leik því bæði eru mörg börn upp á ýmis tæki komin á sjúkrahúsinu, sum vegna sára af völdum stríðsins og önnur nýfædd og jafnvel í hitakössum. Fjórir dagar án rafmagns geta þar skipt sköpum.

Adam og Eva

Ég held það sé óhætt að segja að Íslendingar viti almennt afskaplega lítið um Islam og hvað þá að þau trúarbrögð séu sprottin af sama meiði og Gyðingdómur og Kristni. Mig langar því að henda inn annað slagið smáupplýsingum um Islam og ekki síst vel þekkt minni eins og Adam og Evu og fæðingu Jesú. Já og vel á minnst Allah er ekki einhver annar Guð en Guð kristinna eða gyðinga. Allah er einfaldlega arabíska og þýðir Guð. Islam þýðir Beina brautin og múslimi þýðir hinn undirgefni eða auðmjúki.

Í 1. Mósebók 2.7 í Biblíunni er Adam sagður hafa verið búinn til af leiri jarðar en Eva úr rifbeini Adams.

•

Í súruh 4.1 í Kóraninum er sköpun mannsins lýst en þar er ekki minnst á neitt rifbein heldur er mannkyn sagt skapað af einni Persónu (Adam væntanlega) en Guð hafi jafnframt skapað maka hans með samskonar eðli (jafningja) og út frá þeim tveim hafi allt mannkyn, konur og karlar dreifst um alla jörð.

Eins og flestir vita sem hafa alist upp í "kristnu" samfélagi þá má rekja erfðasyndina til Evu blessaðrar sem plataði aulann hann Adam til að bíta í eplið á Skilningstrénu. Það fauk í Guð og hann refsaði þeim nokkuð harkalega að mínum dómi, en hvað um það þetta mun vera ástæðan fyrir því að börn fæðast syndug. Hér áður þegar mikið var um barnadauða þurfti oft að skíra skemmri skírn í snatri áður en nýfætt barn dó svo það fengi kristilega útför og kæmist til himna.. Það gat valdið fólki miklu hugarangri ef ekki tókst að skíra barn í tæka tíð því þá dó það syndugt. Útburðir fyrri alda voru til að mynda ekki skírðir og fengu því engan frið, vælandi á kvíaveggnum fólki til mikils ama. Kaþólikkar eru þó enn harðari í þessu og senda óskírð syndug börn beint í hreinsunareldinn.

Í Islam er þessu öðru vísi farið. Adam og Eva voru vissulega í Eden og Satan var líka með puttana í málum þar (þó ekki sem höggormur). Munurinn er sá að í Islam er skuldinni ekki skellt á Evu ræfilinn heldur eru þau gerð jafnábyrg og þar sem Guð er miskunnsamur þá er þeim fyrirgefið en geta ekki búið lengur í Eden og verða því að gera jörðina að bústað sínum (Súrah 2.36). Því fylgja þó engar bölbænir um þyrna og þistla fyrir Adam eða þau ósköp sem lögð voru á Evu ræfilinn eins og segir í 1. Mósebók 3.16. En við konuna sagði hann: Mikla mun ég gjöra þjáningu þína, er þú verður barnshafandi. Með þraut skalt þú börn fæða, og þó hafa löngun til manns þíns, en hann skal drottna yfir þér.

Því fæðast öll börn múslima hrein og saklaus og markmiðið er að halda þeim hreinleika eins og kostur er það sem eftir er ævinnar. Það er að segja að halda sig á beinu brautinni = Islam.

Ólíkur fórnarkostnaður

Það er stundum talað um Kína sem næsta stórveldi í efnahagsmálum. Þar hefur átt sér stað gífurleg breyting og efnahagslegur uppgangur a.m.k. í borgum landsins. Kapítalisminn með sinni efnishyggju er farinn að festa rætur í kínversku samfélagi þó enn lúti landið kommúnískri stjórn, a.m.k. í orði. Nú þurfa allir að eignast rafmagnstæki eins og til eru á hverju heimili á Vesturlöndum (allavega á Íslandi) eins og ísskáp, sjónvarp, tölvu, þvottavél o.s.frv. Þið getið rétt ímyndað ykkur hvað þarf mikið rafmagn fyrir öll þessi tæki í fjölmennasta landi heims. Auðvitað bregðast kínversk stjórnvöld við með því að nýta vatnsaflið í landinu eins og við þekkjum svo vel. Það þarf ansi mikið meira en eina Kárahnjúkavirkjun til að uppfylla orkuþörf Kína og því eru þeir ýmist búnir að byggja og með í bígerð að byggja fjölda virkjana. Tvö stórfljót Nu/Salween og Lancang/Mekong eru í sigtinu sem ákjósanlegur virkjanakostur, reyndar er búið að byggja einhverjar virkjanir við Mekong.

Á bökkum þessara tveggja fljóta búa milljónir manna og þó fljótin eigi upptök sín í Kína (ja eða Tíbet) þá renna þau í gegnum fleiri lönd eins og Burma, Taíland, Laos og Víetnam. Áhrifa virkjana við Mekong er farið að gæta nú þegar t.d. þegar þeir "tappa af" stíflunum því þá flæðir fljótið yfir bakkana alla leið niður og það gerist ekki á hefðbundnum tímum eins og um regntímann heldur getur það komið fyrirvaralaust hvenær sem er. Þetta þýðir að garðrækt sem hefur tíðkast á bökkum fljótsins er að leggjast af því hver hefur efni eða orku að rækta garða sem geta eyðilagst hvenær sem er. Ekki nóg með það, heldur er líka aukin umferð vöruflutningaskipa um fljótið. Til þess að greiða fyrir þeim flutningum hafa Kínverjar tekið upp á því að sprengja bæði sker (þar sem fiskur hrygnir) og að dýpka fljótið. Fiskstofnar hafa því hrunið með tilheyrandi afleiðingum fyrir íbúa á bökkum Mekong allt frá Kína niður til Víetnam og nú stendur til að byggja virkjanir við Salween sem rennur í gegnum sömu lönd og Mekong. Í stað þess að vera lífæð SA-Asíu er Mekong nú að breytast í líflausan skipaskurð án þess að fólkið sem byggir tilvist sína á henni geti rönd við reist.

En hvað skal gera þegar marga milljarða vantar rafmagn og það sem fyrst til að geta tekið þátt í þeirri efnishyggju sem er fylgifiskur kapítalismans? Ekki hef ég svör við því en ég verð að viðurkenna að þó ég hafi ekki verið hrifin af Kárahnjúkavirkjun þá finnst mér núna nokkrar gæsir og bleikjur í Lagarfljóti vera hálfgerður brandari miðað við milljónir manna sem sjá fram á að lifibrauði þeirra verði kippt undan fótunum á þeim. Það er allavega ekki saman að líkja fórnarkostnaði vegna Kárahnjúkavirkjunar og virkjana í Kína.

Ég velti því líka fyrir mér hvernig hægt sé að koma í veg fyrir það að stjórnvöld í einu landi geti tekið ákvarðanir sem hafi áhrif á líf milljóna manna í mörgum öðrum löndum án þess þeir hafi neitt um það að segja. Ekki það, ég efast um að kínverskir íbúar á bökkum Mekong fái nokkuð um málið að segja heldur.

Hinir "sannkristnu" í fílabeinsturninum

Fyrir rælni lenti ég inn á bloggsíðu "sannkristins" manns. Ég renndi lauslega yfir færslurnar hans sem voru meira og minna tilvitnanir í Biblíuna og allt í lagi með það. Þegar ég fór svo að skoða kommentin á færslurnar og rekja mig inn á bloggsíður annarra "sannkristinna" manna og kvenna brá mér heldur í brún. Þarna er hópur fólks sem eys úr skálum fordóma og mannfyrirlitningu sinnar. Helstu skotmörkin eru samkynhneigðir og múslimar sem samkvæmt þessum skrifum mætti halda að væru mesta ógn mannkynsins. Sýn þessara bloggara á heiminn er algjörlega tvískipt og einstrengingsleg: kristinn/múslimi, góður/vondur, himnaríki/helvíti o.s.frv. Sérstaklega virðist þeim uppsigað við íbúa Palestínu sem í þeirra huga eru algjör andstæða íbúa Ísraels. Það kaldhæðnislega er að ástæða þess að gyðingar settust að í Ísrael eftir síðari heimsstyrjöldina var að "sannkristnir" Evrópubúar vildu ekki leyfa þeim að búa í hinni "kristnu" Evrópu og voru Íslendingar þar engir eftirbátar þegar þeir meinuðu gyðingum eftirstríðsáranna að setjast hér að.

Ég er hrædd um að annað hljóð væri í strokknum ef Bretar og Bandaríkjamenn hefðu ákveðið að gyðingar mættu stofna eigið ríki hér á landi án þess að spyrja kóng né prest. Við Íslendingar hefðum verið reknir af heimilum okkar og leyft að setjast að á Vestfjörðum og í Eyjafjarðarsýslu. Þeir sem ekki hefðu sætt sig við það verið leyft að yfirgefa landið og aldrei hleypt inn aftur. Tvær til þrjár kynslóðir okkar hefðu svo alist upp í flóttamannabúðum í Danmörku og Noregi án þess að mega vinna af því þeir teldust flóttamenn. Þeir sem létu sig hafa það að vera reknir vestur og norður fengju ekki sömu réttindi og hinir nýju íbúar (gyðingarnir) þar á meðal læknisþjónustu. Við myndum sennilega með tímanum rísa upp og krefjast réttar okkar (vonandi) en yrðum þá drepin í massavís, heimili okkar eyðilögð, okkur meinað að vinna, hefðum ekkert vatn, ekkert rafmagn, Eyfirðingar múraðir inni og mættu ekki hafa samkskipti við landa sína á Vestfjörðum. Eftir 40 ár væri 70% atvinnuleysi meðal okkar, börnin okkar dæju af niðurgangi (vegna vatnsins), önnur limlest í sprengingum, hver einasta fjölskylda væri búin að missa fjölda ástvina, oft drepna fyrir augunum á þeim og engin von í augsýn um betri framtíð. Ætli þessar helgislepjur sem hampa nú Ísraelsmönnum myndu ekki reyna að berjast gegn þeim.

Hvernig getur fólk sem býr í sínum fínu húsum, berst við offitu vegna ofáts og hreyfingarleysis, keyrir um á fjallajeppunum sínum og fer reglulega í utanlandsferðir, leyft sér að réttlæta þennan yfirgang og mannréttindabrot ísraelska hersins. Það er ekki einu sinni nema hluti af ísraelsku þjóðinni sem leyfir sér svona réttlætingar. Þeim Ísraelum fjölgar stöðugt sem gagnrýna meðferð stjórnvalda sinna á íbúum Palestínu. Maður þarf ekki annað en lesa Haaretz sem er ísraelskt blað og t.d. bloggið hennar Lisu Goldman til að sjá að ekki eru allir íbúar Ísrael samþykkir yfirgangi hers og stjórnvalda.

Um daginn sá ég þátt á Aljazeera um hátækni hjartaskurðlækningadeild í Ísrael sem bjargar fjölda palestínskra barna sem fæðast með hjartagalla án þess að taka krónu fyrir. Þetta er hugsjónastarf tveggja ísraelskra hjartalækna sem vilja með því leggja sitt af mörkum í von um frið. Foreldrar barnanna fá ekki að fara með þeim heldur eru það tveir Bandaríkjamenn sem sjá um að sækja börnin og skila þeim aftur yfir á palestínska svæðið að aðgerð lokinni. Læknarnir segja að þeir vonist til að foreldrar barnanna sjái að það séu ekki allir Ísraelsmenn slæmir og að þau komi þeim skilaboðum áfram í von um að með tímanum dragi úr hatrinu. Eins eru í Jerúsalem starfandi samtök fólks sem misst hefur ástvini í stríðinu en vilja vinna að friði, í þessum hópi eru bæði Ísraelar og Palestínumenn.

Það sem nú er að gerast hjá Palestínumönnum er valdabarátta ólíkra sjónarmiða og kemur svo sem ekkert á óvart því alls staðar er barist um völd og líka hér á landi. Munurinn er bara hversu ýkt valdabaráttan er þarna þar sem menn drepa hvern annan en auðvitað gera þeir það. Þannig er sá veruleiki sem fólk þarna hefur alist upp við, að drepa þá sem eru ósammála. Það er alltaf auðvelt að sitja í sínum fílabeinsturni og dæma út frá eigin veruleika eins og "sannkristnu" bloggararnir og þáttastjórnendur á Omega gera. Ég hef nokkrum sinnum stillt á þá stöð og nánast í hvert sinn hitt á að verið er að rakka niður Palestínumenn og mæra Ísraela. Einn maður talaði meira að segja um fólk í Palestínu eins og rottur, meindýr sem þyrfti að eyða. Var það ekki Hitler sjálfur sem sagði það sama um gyðinga á sínum tíma?

Kína

Ég hef verið að fylgjast með fréttum frá Kína á Aljazeera og finnst ýmislegt benda til þess að farið sé að krauma undir í samfélaginu. Um daginn urðu uppþot í sveitahéruðum þegar erindrekar ríkisins voru að fetta fingur út í að fólkið þar eignaðist fleiri börn en leyfilegt er. Mér finnst ólíklegt að þetta hefði gerst fyrir t.d. tíu árum síðan. Yfirleitt hafa kínversk stjórnvöld ekki skipt sér svo mikið af barneignum fólks í afskekktum héruðum landsins en með aukinni velmegun í landinu og batnandi samgöngum eru þau kannski farin að teygja arma sína lengra. Fyrir stuttu síðan voru svo hávær mótmæli námsmanna gagnvart stjórnvöldum og höftum á tjáningarfrelsi. Í fréttaskýringunni sem ég var að horfa á áðan kom fram að hópur fólks notar Netið til þess að tjá óánægju sína og mætti kannski kalla þau andófshóp á Netinu. Þeim er hótað öllu illu ef þau sjái ekki að sér en enn hafa þau ekki gefið eftir og mér kæmi ekki á óvart að með sama áframhaldi megi búast við einhverjum látum.
Það sem gerist ef marka má stjórnmálafræðinginn Donald Horowitz, er að óánægjan brýst út hér og þar í þessu stóra landi og getur verið þannig í einhver ár að byggja upp undirliggjandi þrýsting. Það má líkja þessu við hræringar í jarðskorpunni sem eru undanfari eldgoss, smáskjálftar hér og þar en á endanum verður stórt gos. Ég held áfram að fylgjast með og er nokkuð viss um að þetta endi með gosi. Tímasetning skiptir miklu máli í tengslum við aðstæður sem leiða til goss. Eins og þegar Berlínarmúrinn féll. Það sem var að gerast í gömlu Sovétríkjunum, glasnost og Gorbatsjov átti stóran þátt í að fólk í A-Þýskalandi þorði að láta til sín taka og mótmæla af því búið var að draga vígtennurnar úr stjórnvöldum. Enga hjálp var að fá frá gamla Sovét.